Στη δεκαετία του ‘70 οι παραγωγοί για να καλύψουν τις ανάγκες τους σε φυτωριακό υλικό (σπορόφυτα) ξεκίνησαν με παραδοσιακές μεθόδους (πρασιές) να φτιάχνουν τα δικά τους φυτά. Δεν άργησε να διαπιστωθεί ότι τα παραγόμενα με αυτή τη μέθοδο σπορόφυτα υστερούσαν σε πολλά σημεία, με αποτέλεσμα αυτό να ζημιώνει τη μετέπειτα πορεία της καλλιέργειας.

Πιο συγκεκριμένα οι απώλειες από τη χαμηλή φυτρωτηκότητα των σπόρων λόγω της έλλειψης ιδανικών συνθηκών αύξαναν το κόστος. Επιπλέον, τα φυτά είχαν ελλιπές ριζικό σύστημα, αδύναμο στέλεχος, και μειωμένη ζωηρότητα, με αποτέλεσμα να μη μπορούν να αντεπεξέλθουν σε συνθήκες στρες (ακραίες θερμοκρασίες) κατά τη μεταφύτευση στο θερμοκήπιο και επομένως να είναι ευπαθή σε ασθένειες. Αρκετές ήταν επίσης και οι προσβολές από έντομα και μύκητες αφού τα σπορόφυτα ήταν πλήρως εκτεθειμένα και δε λαμβάνονταν προληπτικά μέτρα προστασίας. Οι αιτίες αυτές οδηγούσαν κατά κύριο λόγο στη μείωση της παραγωγής.

Τη δεκαετία του 80 έκαναν τη πρώτη τους εμφάνιση τα Επαγγελματικά Φυτώρια σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ στην Ελλάδα έφτασαν μια δεκαετία αργότερα. Τα Φυτώρια αναλαμβάνουν να φέρουν εις πέρας όλες τις απαιτούμενες ενέργειες, από το φύτρωμα του σπόρου και την ανάπτυξη του σποροφύτου μέχρι τη παράδοσή του για μεταφύτευση στη τελική του θέση.

Κατά συνέπεια τα φυτώρια κατάφεραν να κερδίσουν την εμπιστοσύνη του παραγωγού αφού μέσω των υπερσύγχρονων εγκαταστάσεων τους και τη τεχνογνωσία πάνω στη παραγωγή του σποροφύτου, παραδίδουν ένα φυτό εύρωστο, με πλούσιο υγιές ριζικό σύστημα και σε χαμηλό για τον παραγωγό κόστος.

Ο παραγωγός πλέον νιώθει ασφάλεια σε σχέση με το τελικό προϊόν που θα παραλάβει, το οποίο οφείλει να είναι πιστοποιημένο όσον αφορά τη διαδικασία παραγωγής, και να συνοδεύεται από φυτοϋγειονομικό διαβατήριο*.

(*) Ο φυτοϋγειονομικός έλεγχος πραγματοποιείται στα σημεία εισόδου ή προορισμού για τα φυτά, στις εγκαταστάσεις των φυτωρίων για τα παραγόμενα και διακινούμενα στη χώρα μας φυτά. Αρμόδιες υπηρεσίες για τη διενέργεια του ελέγχου: Περιφερειακές Υπηρεσίες του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (τα οκτώ Περιφερειακά Κέντρα Προστασίας Φυτών και Ποιοτικού Ελέγχου) και οι Διευθύνσεις Γεωργίας ή Διευθύνσεις Αγροτικής Ανάπτυξης των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων.

Στα φυτώρια η παραγωγή των φυτών και ιδιαίτερα αυτών που προορίζονται για θερμοκηπιακές καλλιέργειες έχουν τα παρακάτω πλεονεκτήματα:

» Τα σπορόφυτα δεν έρχονται σε επαφή με το χώμα το οποίο είναι φορέας ασθενειών, αλλά αντίθετα βρίσκονται σε ειδικά διαμορφωμένους πάγκους τουλάχιστον 50εκ πάνω από την επιφάνεια του εδάφους, σε δίσκους διαφόρων διαμετρημάτων ανάλογα με τις απαιτήσεις του παραγωγού.

» Οι σπόροι βλαστάνουν ομοιόμορφα, αφού χρησιμοποιούνται ειδικοί θάλαμοι προβλάστησης, στους οποίους ελέγχεται πλήρως η θερμοκρασία, η υγρασία και ο φωτισμός.

» Λόγω του μικρού εμβαδού που καταλαμβάνουν τα σπορόφυτα στους δίσκους μπορεί εύκολα να ρυθμιστεί η ανάπτυξη των φυτών, αφού η άρδευσή τους είναι πλήρως ελεγχόμενη και συνοδεύεται πάντα από συνταγή λίπανσης ανάλογα με τις απαιτήσεις του κάθε υβριδίου.

» Οι απώλειες σποροφύτων από εντομολογικούς ή μυκητολογικούς εχθρούς δεν υφίστανται ή είναι ελάχιστες, αφενός λόγω τον προληπτικών μέτρων που λαμβάνονται με προγραμματισμένους φυτό - προστατευτικούς ψεκασμούς, αφετέρου λόγω της σωστή Θωράκισης του φυτωρίου (εντομοστεγή δίχτυα, προθάλαμοι κτλ).

» Κατά την μεταφύτευση των σποροφύτων στη τελική θέση (αγρό) υπάρχει ομοιομορφία και επομένως ομοιόμορφη ανάπτυξη των φυτών.

» Τα σπορόφυτα παραδίδονται στην επιθυμητή από τον παραγωγό ημερομηνία με πολύ μικρές αποκλείσεις χωρίς να επηρεάζονται από καιρικές συνθήκες, επομένως δεν καθυστερούν τη συγκομιδή.

» Εξασφαλίζεται η δυνατότητα παραγωγής εμβολιασμένων φυτών με σύγχρονες μεθόδους (αποκεφαλισμός) ώστε να υπάρχει μεγαλύτερη απόδοση στη καλλιέργεια.

Οι εγκαταστάσεις των πρώτων φυτωρίων δεν διέφεραν ιδιαίτερα από αυτές ενός τυπικού θερμοκηπίου. Δίσκοι σποράς, μια απλή σπαρτική μηχανή, ένα αυτόματο ή μη σύστημα άρδευσης ήταν αρκετά. Η ανάγκη καλύτερης ποιότητας φυτών, το αυξημένο κόστος του σπόρου, οδήγησαν στην εγκατάσταση καινοτόμων αυτοματισμών (θέρμανση– ψύξη, θερμοκουρτίνες, αυτόματα συστήματα ποτισμού, κλιματολογικοί σταθμοί, υπερσύγχρονες σπαρτικές μηχανές, κ.α.).

Σήμερα τα φυτώρια στη χώρα μας παράγουν το μεγαλύτερο ποσοστό σποροφύτων που φυτεύονται τόσο σε υπαίθριες όσο και σε υπό κάλυψη καλλιέργειες διαφόρων ειδών (τομάτα, πιπεριά, μελιτζάνα κτλ), προσφέροντας επίσης και τεχνικές συμβουλές για επιλογές υβριδίων, εποχές φύτευσης κ.α. .

Κύριος λόγος είναι το υψηλό κόστος του σπόρου, και η ασφάλεια που προσδίδει ένα φυτώριο, δεδομένου ότι οι σύγχρονες εγκαταστάσεις επιτρέπουν τον πλήρη έλεγχο κλιματικών και παθολογικών παραμέτρων που μπορούν να επιδράσουν αρνητικά την ανάπτυξη ενός σποροφύτου.